. - BASINDA GÜNEŞ ENERJİSİ

01.11.2006

Güneşle serinleten klima bugün çalışıyor
Doğan ERDOĞAN

Güneş enerjisi elektrikli klimalara rakip çıktı. Türkiye’nin en büyük güneş kliması bugün Gebze’de soğuk hava üretmeye başlıyor. Bilimsel amaçlı projenin lideri Doç. Ali Ata, evlerde kullanılacak modelin 2-3 yıl içinde 20 bin YTL’nin altında fiyatla satılabileceğini söyledi.

ELEKTRİK faturalarını kabartan ve yaz aylarında kriz yaratan kesintilere yol açan elektrikli klimaların sonu geliyor. Güneş enerjisini ilk kez soğutma enerjisine çeviren Türkiye’nin en büyük "güneş kliması" bugün Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde (GYTE) törenle çalışmaya başlıyor. Açılışa Almanya Kuzey Ren Westfalia Ekonomi ve Enerji Bakanı Christia Thoben de katılacak. Güneş kliması, yazın soğutacak kışın ise ısıtacak. Sonraki aşamada toplanan güneş ışığı ampulleri yakıp, yemek de pişirecek. GYTE, güneş klimasının performans analizlerini yapıyor ve en önemlisi "ışığı yoğunlaştıran hassas tabakaları" geliştiriyor. GYTE’deki güneşle soğutma projesi ekibini yöneten Doç. Ali Ata, 400 bin euroya mal olan prototip sistemin ticari kullanımının 2-3 yıl içinde başlayabileceğini söyledi. Ata, sistemin evler için geliştirilecek modelinin fiyatının 20 bin YTL’nin altında olabileceğini söyledi.

BOZDULABI GİBİ ÇALIŞIYOR: Dünyada enerjinin gittikçe darboğaz haline geldiğini belirten Doç. Ata, Çin’in bazı fabrikalarının elektrik ihtiyacını temin edemediği için bazı bölümlerini kapattığını söyledi. Ata, "Güneşten korkunç bir enerji geliyor ve siz korkunç bir enerji harcayarak onu geri püskürtmeye çalışıyorsunuz. Bu mantıklı bir iş değil. İleride akıllı pencere camlarının da geliştirilmesiyle minimum enerji ile iç mekanların soğutulması mümkün olacak" dedi. Ali Ata’nın verdiği bilgiye göre güneş kliması, buzdolabının çalışma prensibiyle çalışıyor. Lityum bromür sıvısı, 185 derece sıcaklığa kadar ısıtılıyor. Ortaya çıkan buhar, birden geniş hacimli bir bölgeye geldiğinde yoğunlaşıyor ve soğuk hava ortaya çıkıyor.

PİLOT BAZLI ÜRETİM YAPACAĞIZ: Güneş sahillerinde kullanılan güneş toplayıcıların hep ısıtmaya yönelik olduğunu hatırlatan Ali Ata, şöyle konuştu: "Bunlan en iyisi 80 derecede suyu ısıtan sistemler. Soğutma mümkün değil. Çünkü buhar elde etme sistemi yok. Bu sistem ilk defa Almanya’da Dr. Ahmet Lokurlu’nun Solitem şirketi tarafından geliştirildi. Biz Solitem’in partneriyiz. Enstitü olarak güneş klimalarını teknik ve bilimsel yönlerinden araştıracağız. Aynı zamanda pilot bazlı üretim yapacağız. Özellikle boyut küçültme işlemleri üzerinde yoğunlaşacağız. Ayrıca ülkemizdeki bu sistemin verimliliğini ülkemiz şartlarındaki mühendisliğini ortaya çıkaracağız." Güneş kliması çalışması sanayi kuruluşlarının da dikkatini çekti. İklimlendirme sektörü şirketi Demirdöküm, güneş enerjisi ile çalışan soğutma sistemleri ile ilgili olarak bugün Alman Solitem GsmH ile bir işbirliği anlaşması imzalayacak.

Sıcaklar artınca güneş kliması da hızını artıracak

GÜNEŞ kliması depolama özelliği olmadığını ve "süreklilik" esasına göre çalışacak. Doç. Ali Ata, güneşle soğutmada en yüksek verimliliğin güneş ışığının en fazla olduğu saatlerde gerçekleştiğini belirterek, "Bu da çalışma ofislerimizde klimayı en çok kullandığımız anlar. Bir klimanın mesai saatleri içinde 11.00 ile 17.00 arasında 5-6 saatlik yoğun kullanım zaman dilimi var. Güneş kliması bu saatler arasında en yüksek performansla çalışacak" dedi. Ata, güneş klimasının son derece sessiz çalıştığını ve özellikle tatil köylerinde elektrik kesintilerinde jeneratör gürültüsünü ortadan kaldırabileceğini söyledi. Ata, güneş sisteminde sera etkisi yaratan gazlar olmayacağı için Avrupa Birliği’nin bu konudaki maddi desteğinin de alınabileceğini belirtti.

En verimli Ege Akdeniz ve Güneydoğu’da çalışacak

GEBZE Yüksek Teknoloji Enstitüsü (GYTE) Enerji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Ali Ata, güneşle soğutma sisteminin İstanbul’da da başarıyla çalışabileceğini, ancak uygulamada önceliklerinin daha sıcak bölgeler olacağını söyledi. Ata, "İstanbul da uygun olabilir, bunu bizim yapacağımız araştırmalar gösterecektir. Ama öncelikli olarak Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimiz bu teknolojiden faydalanacak. Çünkü bu bölgelerde sene boyunca gün ışıması söz konusu. Dolayısıyla sistemin kendini amorti etmesi çok daha kısa sürelerde olacak. Bunun ülkemizde enerji katma değerini artırmasını umuyoruz. Örneğin Van, dünyanın en çok güneş alan bölgelerinden bir tanesi. Almanya, güneşleri olmadığı halde nükleer enerjiyi bırakıp güneş enerjisi üzerine çalışıyor. Bizim de çalışmamız lazım" diye konuştu.